Bewoners betrekken is geen project, maar een houding. Door naar bewoners te luisteren en samen te werken, bouwen corporaties aan buurten waar mensen zich thuis voelen. Bij Woonopmaat staat bewonersbetrokkenheid hoog op de agenda. Maar wat betekent dat precies? En hoe betrek je bewoners dan? We vroegen Cisca Smit, projectleider bewonersbetrokkenheid en Marjon van Bemmelen, communicatieadviseur, beiden werkzaam bij Woonopmaat over het belang van bewonersbetrokkenheid, hoe inzichten uit onderzoek daarbij helpen en naar de concrete stappen die zij zetten om huurders een stem te geven.
Waarom is bewonersbetrokkenheid zo’n belangrijk thema bij Woonopmaat?
In onze visie en missie staat: onze bewoners een fijn thuis bieden. Dat betekent voor bewoners niet alleen een dak boven hun hoofd, maar ook dat ze zich gehoord en gezien voelen. Bewonersbetrokkenheid is voor ons dan ook geen doel op zich, maar een middel om dat thuisgevoel te bieden. Het draait om de dingen samen doen. We zeggen vaak: ‘Alleen ga je sneller, maar samen kom je verder’. Door bewoners actief te betrekken bij de dingen die we doen, verbeteren we onze relatie met hen, maar ook de relatie tussen bewoners zelf. En dat leidt vaak tot meer tevredenheid en een betere leefomgeving. Als bewoners zich veilig en prettig voelen in hun buurt, draagt dat bij aan het gevoel van thuis zijn.
Jullie doen onderzoek naar huurdersbetrokkenheid. Wat is het doel daarvan?
We willen onszelf scherp houden. Doen we de juiste dingen? En doen we die dingen goed? Zetten we de juiste middelen in? Het onderzoek helpt ons om te achterhalen waar we kunnen verbeteren en hoe we bewoners beter kunnen ondersteunen. Het is ook een manier om feeling te houden met wat er leeft onder onze huurders en wat er speelt in de wijk. Hoe beter we dat weten, hoe beter we daarop kunnen inspelen.
Wat doen jullie met de resultaten van de onderzoeken?
Die gebruiken we om onze dienstverlening te verbeteren. En om te kijken hoe we bewoners nog meer een stem kunnen geven. We maken ons zichtbaarder in de wijken en sluiten aan bij bestaande initiatieven. Daarnaast zoeken we steeds naar nieuwe manieren om bewoners te betrekken. Bijvoorbeeld door een dag mee te lopen met een collega en te zien hoe zij contact maken met bewoners. Zo ontdek je verborgen parels in de wijk. Soms pakken we samen met maatschappelijke organisaties of gemeente Beverwijk en Heemskerk, de gemeenten waarin we actief zijn, bepaalde zorgen aan. Zo kunnen we bijvoorbeeld samen eenzaamheid in de wijk oppakken en zoeken naar manieren om mensen met elkaar in contact te brengen. Een mooi voorbeeld is onze Buurtkamer. Dat is een ontmoetingsplek in de wijk waar bewoners terecht kunnen voor een kopje koffie en een praatje. Het is een plek om elkaar en ons te ontmoeten. We delen deze ruimte ook met maatschappelijke organisaties.
Zien jullie ontwikkelingen of veranderingen in de onderzoeksresultaten?
We hebben het onderzoek naar bewonersbetrokkenheid inmiddels twee keer laten uitvoeren. Over het algemeen zijn mensen betrokken en weten ze goed hoe ze kunnen meedenken. De resultaten zijn redelijk stabiel. We hebben verschillende vormen van participatie: een klankbordgroep, een (digitaal)klantenpanel, huurdersadviesgroepen, bewonerscommissies en een huurdersplatform. We zien dat meer dan de helft van onze huurders weet hoe ze kunnen meedoen in deze vormen van participatie. Maar we zien in het laatste onderzoek ook dat mensen vaker aangeven zich eenzaam te voelen. Dat zegt iets over maatschappelijke veranderingen. Mensen lijken minder betrokken bij elkaar en minder contact te hebben en dat komt de leefbaarheid niet ten goede.
Bijeenkomst klankbordgroep
Wat was een eyeopener uit het onderzoek?
Dat bewoners een heel andere beleving hebben van betrokkenheid dan wij soms denken. Voor hen is betrokken zijn bijvoorbeeld elkaar groeten, een pakje aannemen voor de buurman, of een reparatieverzoek doen namens de buurt. Wij maken betrokkenheid vaak groter en denken in commissies en panels, terwijl het juist in die kleine dingen zit. Ook jongeren verrasten ons. We dachten dat ze weinig interesse hadden, maar ze willen best meedenken. Wel het liefst eenmalig over bijvoorbeeld een voor hen aansprekend thema, dat past bij hun manier van leven. Het is aan ons om daar ruimte voor te geven.
Tot slot: welke tips hebben jullie voor andere corporaties?
Als eerste: vergroot je betrokkenheid bij renovatie of herstructureringsprojecten en probeer de betrokken bewoners ook na afloop van een project betrokken te houden. Zet ze bijvoorbeeld in als ambassadeur in de wijk. Of richt een bewonerscommissie op nadat een klankbordgroep eindigt. Uiteraard moeten bewoners dat zelf ook willen, maar het helpt om dit aan te wakkeren en te ondersteunen.
Zorg daarnaast voor mogelijkheden om elkaar te ontmoeten. Denk aan buurttafels, maar ook fysieke ruimte zoals een binnentuin of een gemeenschappelijke ruimte. Houd bij nieuwbouwprojecten in de plannen ook rekening met dit soort ruimtes en geef ze een plek.
En als laatste; wijs gemeenten op het belang van buurthuizen die bereikbaar en toegankelijk zijn. Gemeenten sluiten nu buurthuizen, maar daarmee ontneem je de mogelijkheid voor mensen om bij elkaar te komen en elkaar te ontmoeten. En dat heeft een negatief effect op de betrokkenheid en de leefbaarheid in de buurt.